Rodzice mają prawo wglądu w oceny pełnoletnich uczniów – analiza Ordo Iuris

Adobe Stock

· Rzecznik Praw Obywatelskich opublikował komunikat, z którego miałoby wynikać, że w niektórych szkołach może dochodzić do naruszeń praw uczniów przez przepisy regulujące funkcjonowanie placówki.

· Naruszenia miałyby polegać m.in. na braku możliwości samodzielnego usprawiedliwiania nieobecności na zajęciach przez pełnoletnich uczniów oraz odmowy uznania oświadczenia o braku zgody na udzielanie rodzicom informacji o ocenach tych uczniów.

· Instytut Ordo Iuris przygotował analizę, w której wskazuje, że statut szkoły może przewidywać oświadczenie rodzica jako jedną z form usprawiedliwiania nieobecności dorosłego ucznia szkoły średniej na zajęciach edukacyjnych.

· Ponadto, jak wprost wynika z przepisów ustawy o systemie oświaty, rodzice uczniów szkół średnich którzy ukończyli 18. rok życia, niezależnie od sprzeciwu ze strony ucznia, mają prawo do uzyskiwania informacji o ocenach swoich dzieci.

· Ordo Iuris wskazuje też, że jawność ocen uczniów dla ich rodziców nie stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą ochrony życia prywatnego, wynikającą z art. 47 Konstytucji RP.

PRZECZYTAJ ANALIZĘ – LINK

Ordo Iuris podkreśla w analizie, że art. 99 pkt 2 Prawa oświatowego wskazuje, iż to statut szkoły określa zasady usprawiedliwiania nieobecności ucznia na zajęciach. Oświadczenie rodzica usprawiedliwiające nieobecność dziecka na lekcjach ma charakter środka dowodowego w postaci zeznania świadka. Rodzic występuje tu niejako w roli poręczyciela, inaczej niż ma to miejsce w przypadku ucznia składającego samodzielnie oświadczenie, poprzez co stałby się on „sędzią we własnej sprawie”. Ewentualny wymóg przedstawienia przez pełnoletniego ucznia oświadczenia rodzica nie pozbawia go pełnej zdolności do czynności prawnych ani jej nie ogranicza.

Instytut wskazuje również, że zgodnie z art. 44e ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, „oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców”. Przepis ten ma zastosowanie również do ocen uczniów pełnoletnich, uczęszczających do liceum, technikum czy też szkoły branżowej I stopnia. Artykuł nie przewiduje żadnego wyjątku od tego uprawnienia rodziców, w tym w postaci wyrażenia przez pełnoletniego ucznia sprzeciwu wobec przekazywania im informacji na temat uzyskanych ocen.

W analizie podkreślono też, że uczeń uczęszczający do szkoły średniej osiąga pełnoletność na końcowym etapie swojego kształcenia. Rodzice, w ramach wykonywanej władzy rodzicielskiej, mieli do tej pory prawo i obowiązek kierowania wychowaniem swojego dziecka, również w zakresie dotyczącym wyboru nauczania oraz wyboru konkretnej szkoły. Powinni mieć zatem możliwość uzyskania informacji o efektach podejmowanych przez siebie działań i decyzji wychowawczych. Ponadto uczniowie, tuż po ukończeniu 18 roku życia, pozostają zwykle na utrzymaniu rodziców, którzy muszą spełniać wobec nich obowiązek alimentacyjny. Stwierdzić zatem należy, że interes prawny w dostępie rodziców do informacji o ocenach ucznia, zasługuje co najmniej na takie samo uznanie i ochronę, jak prawo do niedzielenia się tą informacją z rodzicami przez dorosłego już ucznia. Omawiane przepisy obowiązujące w szkołach nie naruszają zatem art. 47 Konstytucji gwarantującego prawo do prywatności.

- W dzisiejszej rzeczywistości, w dobie ożywionej dyskusji nad prawami człowieka, czymś powszechnym stało się akcentowanie tych praw także w odniesieniu do dzieci i młodzieży. Choć samo w sobie nie jest to niczym złym, to niestety w toczonej debacie często pomija się obowiązki młodych ludzi, w tym te wynikające z podlegania władzy rodzicielskiej, jak również wynikające z tejże władzy uprawnienia rodziców. Podobną sytuację można zaobserwować również w polskich szkołach. Coraz częściej spotykane są roszczeniowe postawy uczniów, zaś coraz mniej zdaje się mieć do powiedzenia nauczyciel, który nie powinien od ucznia „wymagać” a jedynie go „wspierać” – podkreśla r.pr. Marek Puzio, z Centrum Polityki Rodzinnej i Edukacji Instytutu Ordo Iuris.